Inicjał Te Igitur, Sakramentarz Tyniecki

Sakramentarz tyniecki (Sacramentarium Tinecense) to jedna z pierwszych ksiąg, które pojawiły się na ziemiach polskich – jeden z najstarszych zachowanych iluminowanych rękopisów liturgicznych. Powstał prawdopodobnie w latach 70-tych XI wieku w Kolonii (gdzie powstał podobny sakramentarz zwany Sakramentarzem z Fryburga) i stanowi przykład malarstwa późno-ottońskiego.

Do Polski został sprowadzony prawdopodobnie przez biskupa krakowskiego Aarona z Brunwillare . Swą nazwę zawdzięcza Opactwu Benedyktynów w Tyńcu, w którym był przechowywany. Obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Strona 36 Sakramentarza zawiera inicjał, charakterystyczny dla ottońskiego malarstwa książkowego: postać ukrzyżowanego Chrystusa stanowi literę „T” – Te igitur clementissime Pater, per Iesum Christum Filium tuum Dominum nostrum… („Ciebie przeto, najmiłościwszy Ojcze…”), słowa rozpoczynające Kanon Rzymski. Inicjał figuralny na barwionym purpurą tle otacza tekst pisany złotą minuskułą. Po obu stronach poprzecznej belki, w medalionach, ukazano personifikacje Słońca i Księżyca (Sol et Luna). W Sakramentarzu tynieckim nietypowy jest diadem na głowie Ukrzyżowanego oraz Titulus Crucis w formie medalionu z chrystogramem IHC XPS (jota-eta-sigma chi-rho-sigma). Ukrzyżowany Chrystus, jako Król Świata, opiera swe nogi na globie. Całość otoczona prostokątną ramką zdobioną srebrem i bordiurą z motywami roślinnymi.

Moja praca jest próbą odtworzenia kolorytu tej karty przed korozją srebra z pigmentami.
Pergamin koźlęcy, złoto muszelkowe (złota farba z drobinek prawdziwego złota), srebro transferowe kładzione na klej pergaminowy i naturalne pigmenty: ultramaryna z lapis lazuli, minia, orpiment, malachit, indygo i laki organiczne. Rozmiar A4, mniejszy niż oryginał.

Do poczytania:
Skarb z Tyńca, blog Posztukiwania
Sakramentarz Tyniecki, blog Polona
  Trochę o sakramentarzu:
Sakramentarz to rodzaj ksiąg liturgicznych używanych przed powstaniem mszału, zawierający modlitwy i ceremonie liturgiczne mszy, oraz szafowania sakramentów. Sprawował jednocześnie rolę pontyfikału, Rytuału Rzymskiego i mszału. Nie zawierał modlitw na wejście, epistoły, Ewangelii, offertorium ani modlitw na komunię. Zawierał takie części jak: kolekta, prefacja, kanon rzymski, sekrety, obrzędy święceń, błogosławieństwa. Grecy nazywali tą księgę Etnologia.Pierwsza redakcja sakramentarza to tzw. sakramentarz galezjański, pochodzi od papieża Galezjusza I (V w.). Za drugi najstarszy Sakramentarz uważa się Sakramentarz Leoniański (Weroniański), przypisywany papieżowi Leonowi I, z połowy VI w. Pod koniec VI w. papież Grzegorz Wielki dokonał kolejnej korekty sakramentarza.